In de aanloop naar dit nummer stuitten we op complicaties van verschillende aard. Laverend tussen deze complicaties besloten we van de nood een deugd te maken, lees: van een te laat verschijnend nummer een dubbelnummer te maken en daarmee toch nog weer ‘op tijd’ te zijn. Dat was een mooi plan. Alleen waren daarmee nog niet alle complicaties uit de lucht. – Hoe dan ook, voor u ligt een dubbelnummer met een inhoud die rijk geschakeerd is: van uitermate ernstig tot bijzonder hoopgevend.
Daarin kunnen we ook een karakteristiek van onze tijd zien. De problemen nemen niet alleen in ernst toe, maar stapelen zich ook aaneen tot een muur die de doorgang naar de toekomst belemmert. Tegelijkertijd: er is ook van alles gaande dat hoop kan bieden. Het hoopvolle is klein, vol kiemkracht, nog kwetsbaar. Het ernstig-zware is groot, levenloos, massief.
Bestuurders, politici, opiniemakers, ceo’s hebben met elkaar gemeen dat zij verantwoordelijkheid naar zich toe trekken. Zij menen geschikt te zijn om die verantwoordelijkheid te dragen, of dragen die verantwoordelijkheid om andere redenen, bijvoorbeeld omdat verantwoordelijkheid ook dienstbaar kan worden gemaakt aan eigenbelang. – De verantwoordelijkheid die zij, terecht of niet, dragen is feitelijk de verantwoordelijkheid die zij anderen hebben ontnomen. Maar ja, die anderen – dat zijn wij – hebben daar kennelijk geen overwegende problemen mee gehad.
Om het hoopvolle een kans te geven zich te vervullen, kunnen we niet meer berusten in een situatie waarin we onze verantwoordelijkheid slechts deels kunnen invullen.
De ‘verantwoordelijken’ hebben geen andere instrumenten om de huidige problemen op te lossen dan die, waarmee die problemen geschapen zijn. Hun algoritmes bevatten niks anders dan de statistiek van het verleden. Al het gereken leert ons niets over het leven. De bestrijding van de ziekte brengt nog geen gezondheid. Hun denken is gesloten voor de toekomst.
Sociale driegeleding is ook ‘het zelfbeschikkingsrecht van de vrije mens’. Wie zich tot vrijheid ontwikkelt, verbindt zich met de hoop die toekomstkracht in zich draagt. Waar vrijheid zich verwerkelijkt, zal de levenloze muur die de toekomst weg houdt, als droog gruis verkruimelen. (jh)