Op 7 september 1919 opende de Waldorfschule in Stuttgart haar deuren. Op dit moment bestaan er wereldwijd bijna 1200 vrijescholen en de laatste jaren groeit het aantal leerlingen van de vrijescholen in Nederland flink. Op verschillende plekken in binnen- en buitenland werd feest gevierd.
In de marge van al die feestelijkheid – en omdat het naar gevreesd moet worden elders niet zal gebeuren – moeten we in Driegonaal dan maar even een paar vragen neerleggen, die niet bedoeld zijn om het feestje te bederven maar om de impuls van de Waldorfschool (weer) in het bewustzijn te roepen:
– wie weet nog dat de inzet voor de sociale driegeleding de bodem is waarop de Waldorfschule kon groeien?
– wie weet nog dat het ‘vrije’ (van de Vrije School en/of van de vrijeschool) wil zeggen: vrij van de bemoeienis van overheid en economie?
– wie weet nog dat het voor Rudolf Steiner onontbeerlijk was dat de leerkrachten zélf de school zouden besturen – opdat het besturen direct zou aansluiten bij het werk met en voor de kinderen (en niet andersom)?
– wie weet nog dat Rudolf Steiner uitsprak dat de leerlingen van de Waldorfschule de beginselen van de sociale driegeleding net zo onder de knie zouden moeten hebben als optellen-aftrekken-delen-vermenigvuldigen?
– wie beseft dat uit dit alles voortkomt dat het de bedoeling van het (vrijeschool-)onderwijs is dat niet de leerlingen worden toegerust om in de bestaande samenleving aan te sluiten maar dat zij zó worden toegerust dat zij een nieuwe samenleving kunnen vormen?
Bemoedigend: in 1923 werd in Den Haag de eerste Vrije School in Nederland opgericht. Deze begon met 10 leerlingen in een huiskamer in Den Haag. Op dit moment bestaat er weer een handjevol Vrije Scholen in Nederland die de vrijheid opzoeken om recht te kunnen doen aan waar de leerlingen om vragen. Zonder subsidie, loondienstverbanden of pensioenvoorziening – maar met de gedrevenheid die er een eeuw geleden ook moet zijn geweest.
Dat zijn:
in Alteveer (Dr): Brede Basisschool De Verwondering (www.bbsdewondering.nl)
in Bergen: Boerderijschool HOOI (www.boerderijschoolhooi.nl)
in Breda: Staatsvrije School Anfortas (www.anfortas.nl)
in Culemborg: De Werfklas (www.werfklas.nl)
in Eindhoven: Vrije School Het Vasteland (www.hetvasteland.school)
in Oosterwold: Oosterwoldschool Sofia (www.oosterwoldschoolsofia.nl)
in Vorden: De Hofakker (www.schooldehofakker.nl)
in Zutphen: Vrije Initiatiefschool Talander (www.vrijeschooltalander.nl)