Deze maand staat bij de Summer Foundation het thema democratie centraal. In de nieuwsberichten (tweemaal per week), in de selectie van voorbeeld-initiatieven (een per week), in de activiteiten op twitter, google+ en facebook, en ook in de vorm van de blogberichten op de website.
John Hogervorst begon zijn kleine reeksje van blogberichten over democratie met een gemene vraag.
Mensen van een zekere leeftijd hebben er vaak, gelukkig niet altijd, moeite mee om nog nieuwe dingen te leren. Figuurlijk gesproken dutten ze een beetje in. Hun nieuwsgierigheid neemt af, voor verandering deinzen ze terug. Wie in die toestand is aangekomen, houdt er doorgaans ook mee op om zich af te vragen of hij nog wel goed bezig is. Dit lijkt ook te gelden voor de toestand van de democratie in de meeste West-Europese landen.
Tegelijkertijd neemt onder burgers het vertrouwen in regering en parlement af en hebben steeds meer kiezers het gevoel dat hun democratisch uitgebrachte stem er feitelijk nauwelijks toe doet.
Alom wordt gezocht naar wegen om het slinkende aanzien van de democratische instituties weer te herstellen. Moet er misschien een kiesdrempel worden ingevoerd? Of moet deze juist worden afgeschaft? Moet er een regionaal kiesstelsel komen, of moet dat juist overboord worden gezet? Moeten burgers de mogelijkheid krijgen om onderwerpen op de agenda van de volksvertegenwoordiging te zetten? Of moeten parlement en regering zich juist minder aantrekken van de laatste opiniepeilingen?
Het zijn vragen die alsmaar weer terugkomen in het alsmaar voortkabbelende debat over de staat van de democratie. Maar het zijn niet deze vragen die tot een wezenlijke verbetering gaan leiden.
De belangrijkste vraag die we anno 2014 kunnen stellen als het gaat over de toekomst van de democratie, is de vraag: waarover kunnen we in een democratie besluiten – en waarover niet?
Het is een beetje een gemene vraag. Want met deze vraag doen we tegelijkertijd een bewering, namelijk: er zijn aangelegenheden waarover in een democratie gesproken en besloten kan worden en er zijn andere aangelegenheden die zich niet lenen voor democratische besluitvorming.
Maar de vraag blijft staan: waarover kunnen we in een democratie besluiten – en waarover niet?