In de afgelopen dagen streek de campagne ‘Eén wereld – één economie’ neer in Delft (woensdag), Geldermalsen (donderdag), Culemborg (vrijdag) en in Assen (zondag). Op zaterdag, maar dat was geen onderdeel van de campagne, vond er nog een werkgroep bijeenkomst plaats over het thema Faust – geld – economie in het kader van de grote Faust-bijeenkomst die in Utrecht plaats vond, georganiseerd door de Antroposofische Vereniging en de Iona Stichting.
Wat legt Goethe in Faust de keizer in de mond als deze verteld wordt dat in zijn land, in de vorm van een briefje waarop zijn naam prijkt, het geld in de vorm van een bankbiljet geïntroduceerd is?
“’k Vermoed een zwendlarij, bedrog infaam!
Wie plaatste valslijk hier des keizers naam?
Is deze misdaad ongestraft gebleven?”
Dat had de keizer (of was het Goethe?) goed gezien. Het in omloop brengen van geld (in welke vorm dan ook) zonder dat daar een corresponderende waarde aan ten grondslag ligt, vervalt al snel in zwendelarij – al wordt dat niet altijd zo genoemd. (De ECB heeft het er maar druk mee…)
De geschiedenis heeft helaas meermaals laten zien dat het gezonde verstand, of de inzichten van grote geesten, dikwijls losgelaten wordt onder invloed van het verleidelijk en sluw gefluister van Mefisto en aanverwanten.
Dat is mede oorzaak van de economische werkelijkheid zoals we die kennen (menen te kennen) – en als rituele handeling om tot een echt zicht op de economische werkelijkheid te komen én tot gezonde denkbeelden daarover, vindt de campagne ‘Eén wereld – één economie’ plaats.
De bijeenkomst in Delft was sfeervol en warm en stond, op speciaal verzoek van Marian Bentvelsen die deze avond ter plekke organiseerde, in het teken van de vraag naar de samenhang tussen sociale driegeleding en associatieve economie en de opvoeding van het kind. Wanneer het opgroeiende kind zó kan opgroeien dat het de achtereenvolgende fasen van nabootsing, autoriteit, en algemene mensenliefde puur en optimaal kan beleven, zal het als volwassene (respectievelijk) vrijheid, gelijkheid en broederschap als levende idealen in zich dragen en in verbinding met het dagelijks leven kunnen brengen. Van de opvoeder wordt veel gevraagd: het kind binnen te leiden in een wereld die puur en echt is, het voor te gaan waar dat nodig is, het naar het leven als volwassene te begeleiden door te wijzen deze wereld en haar bevolking die met volle interesse tegemoet getreden mogen worden. Ben van der Heide, die als bovenbouwleerkracht zijn leerlingen introduceerde in de sociale driegeleding, kon ter plekke twee jonge mannen verwelkomen in het studiegroepje (in Rotterdam) waarin gezamenlijk aan Rudolf Steiners Economie – de wereld als één economie gewerkt wordt.
In Geldermalsen had de bijeenkomst een heel ander karakter. Daar was Koos Bakker, directielid van Odin Estafette, mede-inleider/spreker. De aanwezigen hadden veelal een achtergrond in of rond de landbouw en de economie en waren actief betrokken in een kringgesprek dat zich meer en meer toespitste op de vraag naar de associaties: de samenwerkingsverbanden die Rudolf Steiner in de economie als noodzakelijk zag. Hoe kunnen die associaties zich vormen, welke taken hebben zij – en hoe kunnen wij ons dat zo exact mogelijk voorstellen? Het gesprek zelf was daarvan een geslaagd eerste beeld: bijna alle aanwezigen legden hun inzicht of oordeel in het midden en daarmee ontstond voor allen een completer beeld van wat een associatie zou kunnen zijn. Niemand had het idee dat we klaar waren toen het tijd was – dat leverde echter geen frustratie op maar de wens om het gesprek en het gezamenlijke onderzoek op een ander moment voort te zetten.
Met 32 aanwezigen (en een overvolle ruimte) was de bijeenkomst van vrijdag 1 april in Culemborg tot dusverre de drukstbezochte bijeenkomst van de campagne. Hier was een zeer veelkleurig publiek. Wat mensen die bekend waren met de antroposofie en sociale driegeleding maar méér die de antroposofie niet kenden en van driegeleding nog nooit gehoord hadden. Veel van hen wel sterk sociaal geëngageerd: bewoners van de zeer levendige ecowijk uit Culemborg, betrokkenen bij de stadszorgboerderij, ouders met kinderen op de ongesubsidieerde Werfklas (vrijeschool) en nog anderen. Na een inleiding over het verlangen naar vrijheid, gelijkheid en broederschap dat in ieder mens leeft (en dat misschien in deze tijd van sociale versplintering nog het enige is dat de mensheid verbindt) en over wat kernthema’s uit de associatieve economie, bestond het tweede deel van de avond uit een levendig gesprek waarin de voor velen nieuwe denkbeelden nader onderzocht en nog eens goed ‘geproefd’ werden. Veel stof tot nadenken voor de een, inspiratie voor de ander. Nog later op de avond werd het gesprek nog levendig en met grote betrokkenheid voortgezet in het die dag geopende nieuwe Una Volta in de Gelderlandfabriek. Tot in de kleine uurtjes en mét bitterballen.
En op zondagmiddag 3 april deed de campagne Assen aan, een stad die niet erg rijk bedeeld is met antroposofisch-achtige bijeenkomsten. Deze bijeenkomst werd verzorgd door De Dwarse Drentse Dagen: de Werkgroep voor sociale driegeleding, kunst en antroposofie (zie www.dddzw.nl) en had een beweeglijk en zonnig zondags karakter. Eerst buiten een paar snelle beweeglijke oefeningen, daarna een intensieve inleiding die begon met een exploratie rondom het ‘werkelijk recht doen aan het mensenwezen’ en werd voortgezet met een beschrijving van de belangrijke thema’s uit de economie. Vervolgens een levendig gesprek, broodjes, koffie en thee, opnieuw buiten samen in beweging komen, gevolgd door een gesprek over concreet vernieuwend initiatief en tot slot een mooie poging om door een speciale manier van luisteren en spreken gezamenlijk een specifieke vraagstelling te onderzoeken. Het thema dat op deze manier in een samen geweven gespreksdraad werd onderzocht was: er is lef nodig om sociale driegeleding of associatieve economie in de praktijk binnen te brengen. Bij het weven van die draad volgden prachtige, elkaar aanvullende en versterkende inzichten en overwegingen elkaar op.
En dat lijkt ook te gelden voor de campagne als geheel: heel verschillende maar stuk voor stuk prachtige bijeenkomsten volgen elkaar op; niet één bijeenkomst lijkt op een andere maar tot dusverre leefde in elk van die bijeenkomsten grote betrokkenheid, soms zelfs gretigheid, en steeds actieve interesse.
De campagne in de komende week:
Maandag 4 april
Dronten (Warmonderhof)
Economie, geld en waarde
Met John Hogervorst en Jan Saal
Een ’andere economie’ valt eenvoudig te herkennen aan een aantal kenmerkende veranderingen ten opzichte van de economie zoals we die nu kennen: samenwerken in plaats van concurreren; een eerlijke prijs voor alles wat er geproduceerd wordt; niet aanbod- maar vraaggestuurd. In een andere economie wordt anders omgegaan met geld en waarde. Een avond over de associatieve economie zoals door Rudolf Steiner ontwikkeld. Met twee inleidingen en gesprek.
Aanvang: 19.30 (einde 21.30)
Hofzaal (Warmonderhof)
Wisentweg 10
8251 PC Dronten
Vrijwillige bijdrage
Donderdag 7 april
Wageningen (De Bblthk…)
Werkt uw geld de goede kant op?
In een gezonde economie hebben de dingen ´de juiste prijs´
In samenwerking met uitgeverij Nearchus organiseert Lazuur Food Community Wageningen een avond over een gezonde economie. De mate van ´gezondheid´ van de economie is niet een kwestie van winst- of omzetgroei, maar hangt eerder samen met de vraag of datgene wat in de economie geproduceerd wordt ´de juiste prijs´ heeft. Dat is de prijs die ieder mens die aan het maken van een product heeft bijgedragen een billijke bestaansbasis biedt. Wat is er voor nodig om tot de juiste prijs te komen en hoe kunnen we stappen in die richting zetten?
De avond wordt inhoudelijk verzorgd door Inno Kock (Lazuur Food Community Wageningen) en John Hogervorst (Summer Foundation).
De Bblthk…
Stationsstraat 2
6701 AM Wageningen
Aanvang: 20.00u
Vrijwillige bijdrage
Vrijdag 8 april
Heerenveen (Huize van der Ploeg)
Een andere economie is mogelijk!
Met Frans Wuijts en John Hogervorst
Is het mogelijk om tot een economie te komen die mens en aarde niet uitbuit maar die recht doet aan ieder mens en die de aarde behoedt en verzorgt? Rudolf Steiner gaf hiertoe bijna een eeuw geleden een belangrijke aanzet. Daarbij ontwikkelde hij allereerst een geheel nieuwe benadering van e de economie, waarin een levende manier van denken voorop staat.
Vanuit die nieuwe benadering gaf hij aan hoe belangrijke vraagstukken in de economie in een ander licht gezien en behandeld kunnen worden. Zo ontwikkelde hij – om een paar voorbeelden te noemen – het begrip van de juiste prijs, introduceerde hij een gebruiksrecht voor grond en kapitaal (in plaats van het gangbare eigendomsrecht) en beschreef hij een organische geldkringloop als remedie tegen speculatie en financiële ‘bubbels’.
Tijdens deze bijeenkomst verzorgen beide sprekers een beknopte inleiding. Daarna proberen we samen in de vorm van een gesprek economische vragen in dit andere licht te zien en te onderzoeken waartoe dat kan leiden.
Tolhuisweg 17
Heerenveen
Ontvangst: 19.15 uur Aanvang : 19.45 uur Einde : 21.45 uur
Deelnemersbijdrage : richtbedrag € 5,00
Zaterdag 9 april
Zutphen (Tuinzaal)
Broederschap in de economie
Met John Hogervorst en Luuk Humblet
Een associatieve economie, zoals Rudolf Steiner deze omschreef, staat in het teken van de broederschap. Dat betekent, bedrieglijk eenvoudig gezegd, een economie van samen werken en samen delen. Tijdens deze bijeenkomst gaan we onderzoeken wat er voor nodig is om tot een economie van broederschap te komen. Tevens maken we een begeleide rondwandeling door het oude Zutphen en horen we welke aanzetten tot broederschap er in het verleden hebben geleefd.
John Hogervorst is redacteur/uitgever van Driegonaal en Nearchus CV. Luuk Humblet is winkelier van De Blauwe Bloem in Gent, een winkel op associatieve basis, en tevens stadsgids. Beiden zijn als ondernemer betrokken in een samenwerkingsverband van ondernemingen die een nieuwe economie dichterbij willen brengen.
Van 13.00 tot ca 17.00u (inloop vanaf 12.45u)
Nadere info + aanmelden (graag, maar niet verplicht) 0575-515212 / info@deboekerijzutphen@.nl
Tuinzaal
Badhuisweg 27
Zutphen
Organisatie i.s.m De Boekerij en de ledengroep van de Antroposofische Vereniging.